بی گمان یکی از زیبا ترین و اعجاب انگیز ترین بناهای ساخته شده در تاریخ معاصر ایران آرامگاه دانشمند و خردمند بزرگ عمر خیام در شهر نیشابور است.
طراح و سازنده این بنای زیبا مهندس سرشناس و چیره دست سرزمینمان آقای هوشنگ سیحون است که متاسفانه به برکت این انقلاب نکبت بار و جمهوری پربرکت حاصل از آن امروز در ایران نیستند و سرزمین ما از هنر و ذوق بی مانند ایشان محروم است.
در سال 2515 (1335 ه.خ) انجمن آثار ملی در نامه ای به مهندس سیحون از ایشان خواست که طرحی تازه و درخور شخصیت علمی خیام برای آرامگاه او ارائه دهد و ایشان پس از بازدید از محل و مطالعات سرانجام پس از نزدیک به دو سال طرح مورد نظر خود به انجمن آثار ملی ارائه داد و انجمن هم پس از دریافت این طرح آن را برای تایید آن را نزد مهندس محسن فروغی رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فرستاد که ایشان نیز در نامه خود به انجمن طرح مهندس سیحون برای آرامگاه خیام را بسیار ستایش کردند.
پس از تایید طرح و اطلاع این موضوع به سیحون ایشان کار روی نقشه های قطعی خود بنا و اطراف بنا را آغاز کرد. مهندس سیحون در نامه خود به انجمن در توصیف نقشه ها و طرح های نهایی چنین می نویسد : (( استخوان بندی بنا فلزی و دارای روکش آلومینیوم خواهد بود در قسمت سقف نوعی شیشه های ضخیم الوان و در متن قسمت بدنه با کاشی پشت و رو تزیین خواهد شد.زیر سازی بنا با بتون و کرسی و پله ها با سنگ گرانیت و بدنه دیوار مجاور آبنماها با سنگ تراورتن و سنگ روی قبر از سنگ سیاه مشهد خواهد بود)).
اما مهندس سیحون پس از مشورت با مهندس حسین جودت که نقش پیمانکار این پروژه را بر عهده داشت در نامه دیگری به انجمن نوشت : (( طرح اولیه ساختمان آرامگاه خیام با استخوان بندی فلزی تهیه گردید و در نظر بود که روکار آن با آلومینیوم پوشیده شود پس از مراجعه به اهل فن معلوم شد که روکش آلومینیوم بر فلز آثار نامطلوبی از لحاظ ترکیبات شیمیایی دارد .از این رو تصمیم گرفته شد که کار با بتن ظریف اجرا گردد و ارتفاع آرامگاه نیز از 12 متر به 22متر ترقی داده شود تا عظمت بیشتری پیدا کند)).
در سال 2518 (1338 ه.خ) کار ساخت آرامگاه آغاز شد و پس از سه سال کار خستگی ناپذیر سرانجام این کار ملی به پایان رسید.
مهندس حسین امانت که خودشان از معماران چیره دست ایرانی هستند و شاهکارهایی مانند برج شهیاد (آزادی) تهران را ساخته اند و از شاگردان مهندس سیحون بوده اند درباره آرامگاه خیام می گویند: (( آرامگاه خیام از لحاظ معماری و ساخت یکی از مهم ترین ساختمانهای ساخته شده در زمان خود است.ارتفاع بنا 22 متر است و استخوان بندی اصلی آن فلزی محاط در پوشش بتنی است.شکل
بنا در پایین تقسیم بندی ده گانه دارد و فاصله پایه ها 5 متر است.اضلاع بنا
مستقیما به سمت بالا ادامه یافته و به صورت اشکال هندسی منظم تورفتگی پیدا
میکنند و بعد به صورت تقریبا مخروطی شکل به هم رسیده شبه گنبدی را در بالا به وجود می آورند که قسمت عمده آن مشبک وتو خالی و یادآور ستاره ای است که نماد شخصیت علمی و ستاره شناسی خیام تلقی می شود.سطح درون و بیرون آرامگاه با کاشیهای معرق و اشعار خیام مزین شده است.روکار
بنا معرق کاری سنگی است و با قطعات نازک سنگهای محکم و شفاف ساخته شده
است.در کنار آرامگاه هفت خیمه سنگی بسیار زیبا وجود دارد که در زیر هرکدام
یک حوض آب با کاشی فیروزه ای رنگ ساخته شده است)).
این پست با چند رباعی دلنشین و زیبا از خردمند بزرگ عمر خیام پایان می دهم:
این پست با چند رباعی دلنشین و زیبا از خردمند بزرگ عمر خیام پایان می دهم:
چندان بخورم شراب کاین بوی شراب
آید ز تراب چون روم زیر تراب
گر بر سر خـاک من رسد مخموری
از بوی شراب من شود مست و خراب
آید ز تراب چون روم زیر تراب
گر بر سر خـاک من رسد مخموری
از بوی شراب من شود مست و خراب
ای چرخ فلک خرابی از کینه تست
بیدادگری پیشه ديرينه تست
وی خاک اگر سينه تو بشکافند
بس گوهر قیمتی که در سینه تست
گویند بهشت و و حور عین خواهد بود
وآنجا می ناب و انگبین خواهد بود
گر ما می و معشوقه گزیدیم چه باک
چون عاقبت کار چنین خواهد بود
گویند بهشت و حور و کوثر باشد
جوی می و شير و شهد و شکر باشد
پر کــن قـدح بـاده و بـر دستم نِه
نـقدی ز هزار نـسیه بـهتـر باشد
جوی می و شير و شهد و شکر باشد
پر کــن قـدح بـاده و بـر دستم نِه
نـقدی ز هزار نـسیه بـهتـر باشد
تا کی ز چراغ مسجد و دود کنشت؟
تا کی ز زيان دوزخ و سود بهشت؟
رو بر سر لوح بين که استاد قضا
اندر ازل آن چه بودنی است ، نوشت
امیدوارم روزی ایران زمین از اندیشه خردگرایانه خردمندانی مانند خیام پر شود و همچنین امیدوارم عمر بزرگانی مانند مهندس هوشنگ سیحون دراز باشد تا روزی دوباره به سرزمین خود بازگردند و بتوانیم از دانش این بزرگان استفاده کنیم.
پیروز باشید. پاینده ایران و ایرانی. به امید ایرانی آباد و آزاد و به امید آگاهی ایرانی
28 اردیبهشت 2571
آقای مهندس سیحون در ونکوور کانادا زندگی میکنند و با اینکه غبار سن بر سر و رویشان نشسته, ولی هنوز همچنان پر انرژی و کوشا زندگی میکنند.
پاسخحذف