علی دشتی به مانند میرزا آقا خان کرمانی و احمد کسروی کسی بود که ابتدا برای تبدیل شدن به یک آخوند به مدارس مذهبی رفت ولی مدت زیادی طول نکشید که شرافت و انسانیت را بر مفتخواری و شکمبارگی ترجیح داد.
او پس از مدتی به مجلس شورای ملی راه یافت اما ماندگاری اش در آنجا زیاد نبود و گویا زندان او را طلب می کرد.
دشتی از جمله نزدیکان رضا شاه بود و حتی رضا شاه در سفرنامه خوزستان خود چند بار از او نام می برد و دشتی نیز از رضا شاه حمایت کامل می کرد و حتی عدم توجه رضا شاه به قانون اساسی را در آن روزگاران درست می دانست و بر میهن پرستی او تاکید داشت اما در عین حال دشتی تندترین انتقادها را نیز به رضا شاه به جهت برخوردش با روزنامه نگاران می کرد.
نزدیکی این مرد به رضا شاه هم نتوانست او را از زندان جدا کند و سرانجام رضا شاه صبرش سرآمد و فرمان بسته شدن روزنامه شفق سرخ علی دشتی و زندانی شدن او را نیز داد.
پس از سقوط رضا شاه و در دوران پادشاهی محمدرضا شاه بازهم دشتی به سناتوری و نمایندگی مجلس نیز رسید. البته در این میان بازهم یکی دو بار دیگر این مرد به زندان رفت اما هر بار با عزمی راسخ تر بازمی گشت و هیچگاه تن به خودسانسوری نداد.
علی دشتی در دوران محمدرضا شاه دو بار نیز به عنوان سفیر ابتدا به قاهره و چند سال پس از آن به بیروت فرستاده شد.
در میانه های دهه چهل علی دشتی دیگر دنیای سیاست را کنار گذاشت هرچند که هر از گاهی انتقادی مطرح می کرد اما از آن پس زمان خود را روی کارهای پژوهشی در زمینه های مختلف مانند تفسیر سروده های بزرگان شعر ایران از جمله خیام و حافظ و مولانا و ناصرخسرو پرداخت. همچنین دشتی کتابی با نام ((55 سال)) در سالهای پایانی دوران پهلوی منتشر کرد که درباره پنجاه و پنج سال دوران دو پادشاه پهلوی بود و در این کتاب هم نقاط مثبت دوران رضا شاه و محمدرضا شاه مطرح شده و همان نقاط ضعف این دوران و انتقاداتی از دید این مرد به این دوران وارد بوده.
اما نقطه اوج زندگی این مرد دو کتاب تخت پولاد و به ویژه بسیار از آن مهمتر شاهکار علی دشتی یعنی کتاب ارزشمند 23 سال است که نام دشتی تنها پس از مرگ او و از سوی یکی از مورد اعتمادترین دوستانش یعنی دکتر محمد عاصمی به عنوان نویسنده این کتاب مطرح شد.
با احترام به ارزش همه خدمات این مرد اما بی گمان بزرگترین دلیل ماندگاری نام این مرد در تاریخ کتاب 23 سال است.
ارزش 23 سال در این است که نخستین کتابی است به زبان پارسی در نقد دین اسلام که با استناد و ریزبینی روی آیات قرآن نوشته شده است و دشتی نخستین ایرانی است که این کار را می کند و سرانجام به جرم نوشتن همین کتاب در جمهوری اسلامی به زندان رفت و در سن 87 سالگی درگذشت. روشنگران پیش از دشتی یعنی آخوندزاده و کرمانی و تا حدی هم صادق هدایت بر ضد اسلام و خرافات می نوشتند اما هیچگاه به مانند دشتی با استناد به آیات قرآن این کار را نکردند و از آن سو کسروی هم بیشتر انرژی خود را روی مبارزه با مبانی دروغین تشیع گذاشت که بسیار هم ارزشمند است اما کار دشتی چیز دیگری بود.
در دوران جمهوری اسلامی اما یک اتفاق دیگر نیز افتاد که البته این از جمهوری اسلامی بعید نیست و این رژیم در این کار تخصص دارد به ویژه در سالهای ابتدایی که جعل کننده بزرگ تاریخ یعنی عبدالله شهبازی همکاری نزدیکی با دستگاه حاکمیت داشت و چندین خیانت بزرگ در زمینه تاریخ به ایران و ایرانی کرد که یکی از آنها کتابی بود به نام ((عوامل سقوط)) که از زبان علی دشتی و درباره عوامل سقوط حکومت پهلوی نوشته شده بود و تاسف بار تر این است که کسانی به دلیل آن بغض و کینه ای که به هر دلیل درست یا اشتباهی از پهلوی ها دارند با استناد به چنین نوشته های بی اعتباری بخواهند به خیال خود نقد کنند.
گسترش پخش شدن کتاب 23 سال در جامعه ایران به حدی بود که حتی جمهوری اسلامی نیز با همه دروغگویی ذاتی خود نتوانست انکار کند و حتی بی اخلاقی و وقاحت را درباره این کتاب و همینطور کتاب تولدی دیگر دکتر شفا به جایی رساند که در حالی که این کتاب ها اجازه چاپ در ایران نداشتند و همینطور نویسندگانشان اگر زنده بودند در ایران بدون هیچ شکی اعدام می شدند بر این کتابها نقد منتشر کرد که البته این نشان از اعتراف این جمهوری پر برکت به گسترش روشنگری در جامعه ایران بود.
یاد علی دشتی و همه بزرگان عرصه روشنگری ایران گرامی و راهشان پر رهرو باد.
پیروز باشید. پاینده ایران و ایرانی. به امید ایرانی آزاد و آباد و به امید آگاهی ایرانی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
پیش از کامنت گذاشتن به نکات زیر توجه کنید :
1 - برای خود یک نام برگزینید و به گونه ناشناس کامنت نگذارید.
2 - داوری شما درباره من برای من ارزشی ندارد. پس آن را پیش خود نگه دارید.
3 - دشنام و اتهام بی سند به من و سایر نظر دهندگان ممنوع است.
4 - کامنت زیر هر پست باید در ارتباط با موضوع آن پست باشد.
در صورت رعایت نکردن هر یک از نکات بالا کامنت شما حذف خواهد شد.
پیروز باشید. پاینده ایران