تفاوت دموکراسی با دیکتاتوری اکثریت

برخی نظریه پردازان و فیلسوفان به ویژه از طیف چپ دموکراسی را دیکتاتوری اکثریت می دانند و برخی نیز که اتفاقا خود را دموکرات می دانند تنها پیاده شدن و اجرا شدن رای اکثریت را دموکراسی معرفی می کنند که این تعریف آنها نیز به معنای همان دیکتاتوری اکثریت است.
هر دو گروه تعریفی ناقص از دموکراسی ارائه می دهند. اگر دموکراسی تنها پیاده شدن رای اکثریت بود به درستی می شد روی آن نام دیکتاتوری اکثریت نهاد اما دموکراسی ملزومات دیگری نیز دارد که بدون آنها رای اکثریت تبدیل به ابزار استبداد خواهد شد و لزوما هر چیزی که اکثریت موافق آن باشند به معنای دموکراتیک بودن آن خواسته نیست.
دو نمونه را مطرح می کنم تا کمی مقصودم روشن شود:

به فرض که فردا روزی اکثریت جامعه رای بدهد که حجاب اسلامی باید اجباری باشد. آیا اجرا شدن چنین چیزی به معنای دموکراسی است؟
خیر اینگونه نیست چون در یک دموکراسی به حریم خصوصی افراد باید احترام گذاشته شود و کسی حق دخالت در حریم خصوصی افراد را ندارد و حتی اگر همه آن جامعه به جز آن یک تن بخواهند پیاده شدن چنین چیزی به معنای دموکراسی نیست بلکه دیکتاتوری اکثریت است.

به فرض که فردا اکثریت رای بدهند که بهائیان حق تحصیل یا استخدام ندارند. آیا اجرا شدن رای اکثریت در این زمینه به معنای دموکراسی است؟
بی گمان اینگونه نیست زیرا در یک دموکراسی آزادی عقیده و آزادی بیان عقیده یک اصل اساسی است و هیچکس نباید تنها به دلیل داشتن عقیده ای خاص (چه دینی و مذهبی و چه سیاسی و اجتماعی) از حقی محروم و یا صاحب حقی ویژه شود حتی اگر اکثریت چنین چیزی را بخواهند.

از این دو نمونه ای که آوردم به یک نتیجه می توان رسید و آن این است که :

در یک دموکراسی هر چیزی را نمی توان به رای مردم گذاشت.

حال به چند نمونه از ملزومات دیگر یک دموکراسی که پیاده شدن رای اکثریت بدون وجود آنها منجر به دموکراسی نخواهد شد چیست:

1- احترام به حقوق اقلیت. اقلیت آزادند که با اکثریت مخالف باشند و آزادانه دیدگاهشان را بیان کنند و نمی توان با استفاده از رای اکثریت اقلیت را خفه کرد. اقلیت باید امکان این را داشته باشد تا با بیان دیدگاه تبدیل به اکثریت شود.

2- آزادی بیان. آزادی بیان که در واقع شامل رسانه های آزاد نیز می شوند یکی از مواردی است که بدون وجود آن امکان تحقق یک دموکراسی نخواهد بود حتی اگر اکثریت مخالف آن باشند. به عنوان نمونه به دلیل اینکه اکثریت به چیزی معتقد است نمی توان بخش دیگری را از حق آزادی بیان خود محروم کرد.

3- احترام به حریم خصوصی. همانگونه که در نمونه نخست به گونه ای دیگر نوشتم به هیچ عنوان نمی توان در حریم خصوصی افراد دخالت کرد حتی با رای اکثریت. این حریم خصوصی می تواند پوشش افراد و یا هر موضوع دیگری باشد که تنها به خود فرد مربوط است.


4- برابری افراد از نظر حقوقی. افراد جامعه در یک دموکراسی باید در برابر قانون برابر باشند. هیچکس نباید به دلیل جنسیت ، دین ، عقیده سیاسی و... نه از حقوقی ویژه برخوردار شود و نه از حقوقی محروم شود حتی اگر با خواست اکثریت باشد.

اینها تنها چند نمونه از ملزومات یک دموکراسی بود. به طور کلی اگر حقی از حقوق طبیعی هر فرد که بخش عمده آنها در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده زیر پا گذاشته شود حتی اگر با رای اکثریت باشد آن به معنای دموکراسی نخواهد بود.

پیروز باشید. پاینده ایران و ایرانی. به امید ایرانی آباد و آزاد و به امید آگاهی ایرانی.